woensdag 16 januari 2013

IJs


Veel van de wateren waar ik vis of gevist heb ken ik vrij goed. Sommigen misschien wel door en door. Het vissen brengt natuurlijk kennis en ervaring met die wateren. Maar meer nog dan het vissen zelf hebben de vele schaats tochten mij letterlijk wegwijs gemaakt in de contreien waar die stekken zich bevinden. Vanaf de schaats zijn vele kilometers binnen bereik, tot in de kleinste hoekjes en gaten van prachtige plekken zoals Looden Hel en Zwarte Broek in het Bûtenfjild, of de Grote Wielen. Mooie natuurgebieden, normaal niet of slecht toegankelijk, of enkel per bootje. Maar zodra er ijs ligt vervagen de grenzen, worden de regels versoepeld. Te voet of per schaats zijn via allerlei sloten en vaartjes plekken bereikbaar die doorgaans verborgen blijven te midden van moerassige rietlanden of achter verbodsbordjes....




Zodra het gaat vriezen gaat het dan ook flink kriebelen. Ik wil er dan op uit. Nog niet alles, maar wel veel moet dan wijken. Ik zoek graag die verborgen plekken op. Op zoek naar sporen en bijzondere vogelsoorten. Of simpelweg op zoek naar dat heimelijke oord zelf. En natuurlijk kilometers maken op de schaats. Het liefst dáar waar mij die dag nog geen andere schaatser voorging. Soms alleen, maar ook met de kinderen. En, gelukkig, soms wordt de trein op het ijs nog aangevuld door een derde en oudste generatie...

IJs is beleving. IJs is uniek, elke keer weer anders, maar toch herkenbaar en vertrouwd in zijn verschijningsvorm; zwart ijs, kwalsters, kistwerken, sneeuwijs, roffeliis (waarme fuotten-iis)...Schaatsen is een ervaring. Ook elke keer weer een bijzondere ervaring, maar eveneens bekend en warm ingekleurd vanuit het perspectief van vele voorgaande tochten. En een bron van inspiratie...zoals naar aanleiding van de vorige winter:

Winter 2011/2012

Het leven is af en toe net een ingewikkeld raderwerk. Een aaneenschakeling van gebeurtenissen die elkaar aangrijpen en weer loslaten. Een samenhang van ervaringen die, als de wijzers van een klok, aangedreven door de tandwielen in het uurwerk, de kleine en grootse momenten in het leven markeert.

Het leven als een uurwerk. De uren, dagen en seizoenen worden weggetikt, en geboortes en levens voltrekken zich. Maar ik kan niet zien hoe laat het is. De tijd lijkt soms te vervliegen, loopt op me vooruit, of misschien ben ikzelf soms te snel.

In gedachten zie ik grote wielen draaien – traag - die kleine wielen in beweging brengen. En kleine snel draaiende wielen, die op hun beurt nog weer kleinere, of misschien wel grotere raderen in gang zetten. Eenmaal op de loop is niet meer altijd duidelijk wat er verderop gaat gebeuren, en terugkijkend is het begin vaak niet meer zichtbaar. Alles draait gewoon. En ook al gaat er in de overbrenging energie verloren en knarst het zand soms in de tanden van de wielen, toch blijft de boel wel ronddraaien. Met wat onderhoud loopt alles gesmeerd en worden lichte haperingen overwonnen en, zo denk ik, ergens in de verte zal iets of iemand het uurwerk vast weer aan slingeren en zo de voortgang een zetje meegeven.

Ik beweeg mee. Terwijl het grote geheel meestal aan het zicht onttrokken blijft en de bedoeling mij ontgaat. En dat is misschien ook wel goed zo. Waarschijnlijk hoort het gewoon zo. Maar toch, ik wil ook wel graag alles weten. Weten wat er gaande is, wat mij beweegt. Af en toe, bij tijd en wijle, denk ik dat ik het door heb. Dan wijzen die wijzers van die klok ook daadwerkelijk ergens naar. Voor een moment is de samenhang zichtbaar en de verwantschap voelbaar.

Een gevoel dat mij toevallig overkomt, of zelfs overspoelt. Een bepaald voorval,een speciale plaats of een combinatie daarvan maakt dat ik pas op de plaats moet maken. Ik denk dat stilstaan nodig is om te kunnen zien. Om de beweging door te krijgen en te doorgronden hoe alles in elkaar grijpt.

Eén van die speciale plekken is het gebied van de Grote Wielen geworden. Het zal wel met de naam van dit gebied te maken hebben dat hier zoveel rond draait en samenkomt. Eigenlijk is het smalle stukje groen tussen water en snelweg maar een onooglijk strookje natuur waar ik niet zoveel te zoeken heb. Maar voor het water zelf, of zoals nu het ijs, is het daar een startpunt voor avontuur en lange omzwervingen. En deze winter zie ik dan onze jongste als laatste van de drie voor het eerst ook zijn rondjes rijden op de grote plas, alsof het niets is....Ik zie ik mezelf, zo'n vijfendertig jaar geleden denk ik, dezelfde rondjes draaien. Acht of negen jaar oud, denk ik...helemaal vanuit Dokkum naar de Wielen geschaatst met mijn vader en broer. De cirkel is rond, het grote wiel dat vijfendertig jaar draaide heeft zijn ronde volbracht. En ik sta even stil aan het eind dat tegelijkertijd een begin is. Ik voel me verbonden, de tijd speelt geen rol meer, en ik ben kind en vader tegelijk.

Winter 2012/2013

En vandaag, 16 januari 2013, is het alweer zover. Nerveus als ik was, en vol van  gespannen verwachting, stond ik bij zonsopkomst al op het ijs en werden de eerste streken geschaatst. Vanochtend vroeg de vlakte verkend, de eerste slootjes, vaartjes en oude eendenkooi opnieuw ontdekt. Diep de polder in. Daarna snel naar huis, de jongens opgehaald zodra ze uit school waren, snel terug en opnieuw, maar nu gedrieën, de ijzers ondergebonden....











16 januari 2013



1 opmerking:

Klaasjan zei

Dag Alex,

Het kriebelt bij mij ook weer enorm om de schaatsen onder te binden om de kanalen en vaarten te verkennen. We moeten hier nog even wachten tot het ijs wat dikker wordt. Zelfs de ijsbanen zijn nog niet open. Maar met de vooruitzichten van de komende week heeft dat de langste tijd geduurd.

vrgr Klaasjan